楔子(冲末扮李府尹引张千上,诗云)寒蛩秋夜忙催织,戴胜春朝苦劝耕。
若道官民无统属,不知虫鸟有何情?
小官李公弼是也,官拜郑州府尹之职。
今日升厅,坐起早衙。
张千,说与那六房司吏,有事禀复,无事转厅。
(张千云)理会的。
六房司吏,老爷分付,有事禀复,无事转厅。
(外扮郑孔目上,诗云)人道公门不可入,我道公门可修行。
若将公直无颠倒,脚底莲花步步生。
小生姓郑名嵩,嫡亲的四口儿家属。
浑家萧县君,一双儿女:僧住、赛娘。
我在这衙门中做着个把笔司吏。
今日相公升厅坐衙,有几桩禀复的事,须索走一遭去。
(做见科)(孔目云)相公,小人有几桩事,禀相公知道。
(李尹云)有何事?
(孔目云)有护桥龙宋彬打死平人,解到了也。
(李尹云)与我拿过来。
(孔目云)张千,拿过来。
(丑扮解子押正末宋彬上,云)兀那厮,行动些。
(宋彬云)自家护桥龙宋彬是也。
因带酒路见不平,拳头上无眼,致伤人命。
今日司房中呼唤,须索见去。
(做见科)(孔目云)你便是护桥龙宋彬?
(宋彬云)小人便是。
(孔目云)你为甚么打死平人?
(宋彬云)小人因带酒,拳头上无眼,打死平人。
哥哥与小人做主咱。
(孔目云)兀那汉子,我有心待救你,到那边你则说误伤人命,不至于死。
你意下如何?
(宋彬云)煞是多谢了,哥哥。
(做见科)(孔目云)相公,这人是宋彬。
(李尹云)你是宋彬?
你怎生打死平人?
你实招来。
(宋彬云)小人因在街市上闲行,见个年纪小的打那年纪老的。
小人劝他不从,扌班过来则一拳打死了年纪小的。
(孔目云)相公,这个是路见不平,拔刀相助。
则是误伤人命。
(李尹云)既不该死,决杖六十,刺配沙门岛去。
(孔目云)张千,拿下去决杖者。
(张千打科)(李尹云)张千,就着的当人押解他迭配沙门岛去,疾去早来者。
(宋彬出门科,云)这一场多亏了孔目哥哥。
等他出来,我谢一谢咱。
(孔目云)兀那汉子,若不是我呵,那得你性命来?
(宋彬云)哥哥,小的打死平人,罪当至死。
多亏了哥哥救拔,得这性命。
你是我重生父母,再长爷娘。
(孔目云)你多大年纪了?
(宋彬云)小人二十五岁。
(孔目云)我虽然大你几岁,你肯与我做兄弟么?
(宋彬拜云)哥哥不弃嫌,情愿与哥哥做个兄弟。
(做拜科)(孔目云)兄弟免礼。
我这里有些零碎银子,与你做盘缠去。
到前面无灾无难,回来家里住罢。
(宋彬云)谢了哥哥,小的死生难忘也。
(唱)【仙吕】【赏花时】若不是孔目哥哥救了宋彬,这其间吃剑餐刀作鬼魂。
我待学晋灵辄古今闻,他为甚甘心赵盾,将臂膊代车轮。
【幺篇】他则是报答桑间一饭恩,存得堂堂七尺身。
也不敢望遂风云,报仇雪恨,则愿的积趱下金赠有恩人。
(下)(孔目云)兄弟去了也。
我看此人不是忘恩负义的,日后必得其力。
(诗云)他本犯罪该刑一死灰,重翻招案却因谁?
正是当权若不行方便,如入宝山空手回。
(搽旦扮萧娥上,云)自家萧娥是也。
自小习学谈谐歌舞,无不通晓,当了三年王母,我如今纳下官衫帔子,我嫁人去也。
(做见孔目科,云)孔目哥哥万福。
我当了三年王母,如今纳了官衫帔子,改嫁良人去也。
(孔目云)你跟将我来。
(引搽旦见官科,云)相公,这个萧娥,当了三年王母,如今他要改嫁良人去。
(李尹云)前官手里有这例么?
(孔目云)这个是旧例。
(李尹云)既有例,礼案中除了名字,着他改嫁良人去。
(搽旦叩谢,出门科,云)孔目哥哥,多谢了。
(孔目云)大姐,你回去,我便来你家讨茶吃。
(搽旦云)我先去,你便来。
(下)(孔目云)相公无甚事,请转厅。
(乎尹云)既然无事,张千,将马来,我回私宅去也。
(下)(孔目云)相公去了也,我往萧娥家里讨茶吃去。
(下)第一折(孔目同搽旦上,云)小生郑嵩,自到大姐家住许多时,难得大姐赤心相待。
争奈我那浑家害的重了,我家中看一看去。
(搽旦云)那里去?
再住几日去,怕有甚么事?
(净扮高成上,云)头顶军资库,脚踏万年仓。
若将来撒镘,不勾几时光。
小可高成的便是,在这衙门中做着个祗候。
我平生只是贪花恋酒,我今到萧娥家讨一钟茶吃去。
(做见孔目科,云)呀!
孔目在此,我回去也。
(孔目云)高成,你这个村弟子孩儿,你来这里怎的?
(高成云)孔目,这等人家,你来的我也来的。
(孔目打高科,云)口退,你似个吊桶,我似个井,这吊桶常落在井里。
我若寻你些风流罪过,一顿拷下你下半截来。
快走。
(高成云)我去便了。
我出的这门来。
他打我倒罢了,他说我是吊桶,他是井,则有吊桶落在井里。
郑嵩,你若犯下事,可是我当直,我一下起你一层皮。
那时井可落在我吊桶里。
(正末扮赵用引俫儿赛娘、僧住上,云)自家姓赵名用,南京人氏,在这郑州衙门里,当着个祗候。
有孔目郑嵩,因萧行首当了三年王母,与他除了名字,做了良人。
这几日则在他那里住下,不肯回来。
他嫂嫂也姓萧,百般的着人唤他,他只不肯回家。
今日他嫂嫂央我到萧行首家,对孔目则说他嫂嫂死了也。
我如今领着他两个孩儿,去赚将他来。
孩儿行动些。
(唱)【仙吕】【点绛唇】俺嫂嫂连梦交杂,水米不下,将亡化。
只等孔目来家,有几句遗留话。
【混江龙】这几日公文不押,吓魂台紧傍着相公衙。
那里管详刑折狱,每日价卧柳眠花。
恋着那送旧迎新泼弟子,全不想生男育女旧娇娃。
眼睁睁现放着家私上半点儿不牵挂,可不怕夫妻间阻,男女争差。
(云)可早来到门首也。
(做见孔目科)(俫儿云)爹爹,俺奶奶死了也。
(孔目悲科,云)大嫂,兀的不痛杀我也。
(搽旦云)你家里哭去,张着大口号甚么?
(正末云)这是甚么言语?
(唱)【油葫芦】道不的猿锁空房犹性耍,哥哥也咱须是官宦家,怎么好人家娶这等揽蛆扒?
(搽旦向孔目云)你老婆若死了,我就嫁你。
(正末唱)怕不待倾心吐胆商量嫁,都是些瞒神吓鬼求食话。
哥哥,你休劝他,他敢和我便怒发。
你看承似现世的活菩萨,则待恋定泼烟花。
(孔目云)姐姐看我面,让他几句。
(搽旦云)他是那个?
我让他。
(正末唱)【天下乐】他不比寻常卖酒家,详也波察,怎便信杀。
有钱财似你恁作塌,不将那官事理,终日家偎恋他,久以后无根椽和片瓦。
(搽旦云)孔目你放心,我如今一壶儿酒,一条儿肉,替你庆喜吃三钟。
(孔目云)我死了老婆,与我庆甚么喜?
(正末唱)【醉中天】他如今尸首停在床榻,丧孝现居家。
刬地拣一个日头庆喜咱,恨不的嘴缝上拳头打。
我待揪扯着他,学一句燕京厮骂:入没娘老大小西瓜。
(孔目云)大姐,你休怪,我领孩儿家去也。
(同下)(搽旦云)好道儿,他丢了我就去了。
我如今借一身重孝穿上,我直哭到他家中。
他若是死了,就与他吊孝;
若不曾死,我这一去气死那个丑弟子孩儿。
(下)(旦儿扮萧氏上,云)妾身萧县君是也。
颇奈郑孔目终日只在萧娥家,气的我成病,眼见的无那活的人也。
我着孩儿叫他去了,怎么许久还不见回来?
(孔目同末俫上,云)兄弟也,那孝堂中物件,你可曾准备下么?
(正末唱)【后庭花】做下个束身白木匣,剪下些迎神雪柳花。
人闹处休啼哭,我则怕当街里人笑活。
(孔目哭入门、见旦科,云)好也他原来不曾死。
兄弟,你这般说谎(正末唱)谁不知你这吏人猾,若不说妻儿亡化,你这令史每有三千番厮调发。
(搽旦哭上,云)我穿着这一身孝服,可无眼泪。
我这裙带里这都是白矾,到那里望眼里则一抹,眼泪便下来。
我那姐姐口乐!
(正末云)你来怎的?
(搽旦云)我来吊孝哩。
(正末唱)【金盏儿】这婆娘忒奸猾,不贤达,走将来泪不住行儿下。
则你这无端弟子,恰便似恶那吒。
他夫妻每才厮守,子母每恰欢洽。
你不脱了丧孝服,戴甚么纸麻花?
(搽旦云)我那干家做活的姐姐好也。
他原来不曾死,你怎么说谎?
好不贤惠的脸。
(孔目云)怪不的他说,他当街里哭将来。
(旦儿云)我这场气,无那活的人也。
您两口儿近前来,将这十三把钥匙交付与你,好觑一双儿女者。
(旦做死科,不)(孔目云)大嫂,则被你痛杀我也。
(搽旦云)你张口哭甚么?
老婆有便治,无便弃。
(孔目云)这是甚么话?
兄弟,破木造棺,高原选地,埋殡了大嫂者。
(张千上云)孔目,相公叫你攒造文书,往京师去哩。
(孔目云)我停丧在家,着别人去罢。
(张千云)要你去哩。
(孔目云)兄弟,怎生是好?
咱便收拾攒造文书,往京师去来。
(正末唱)【赚煞尾】准备着送灵车,安排着装衣架,摆列些高驮细马,走去衙门自告咱。
问官人借对头踏,乱交加,奠酒浇茶。
但见的都将你做话靶,满城人将你来怨煞。
街坊都骂,骂你个不回头呆汉活气杀大浑家。
(下)(孔目云)大姐,你与我照管家中,我便索长行也。
(俫儿云)爹爹,我跟了你去罢。
(孔目云)儿也,我怎生带得你去?
大姐,则一件,家缘家什,都交付了你。
你则是好看我一双儿女,我便放心也。
(搽旦云)你自去,这都在我身上。
(俫儿云)爹爹,我则跟了你去。
(孔目云)孩儿,我怎么带得你去?
大姐,孩儿痴顽,待打时你骂几句,待骂时你处分咱。
(搽旦云)你不放心,马屁眼上带将去罢,则管里嘱付。
(孔目云)罢、罢、罢,我去也。
我待不去,上司的言语,待去,又怕这妇人折倒这一双儿女。
也是我出于无奈。
孩儿,兀的不痛杀我也。
(下)(搽旦云)您老子去了,等我吃的饱饱的,慢慢的打你。
(下)(俫儿哭下)第二折(搽旦同俫儿上,云)我把你两个小弟子孩儿,你老子在家骂我。
我如今洗剥了,慢慢的打你。
待我关上门,省的有人来打搅。
(正末上,云)自家赵用,跟着哥哥攒造文书上京师去。
行到半途,遗剩了一纸文书,只得重回家中,取那文书走一遭去也可。
(唱)【越调】【斗鹌鹑】俺家里少东无西,可着我走南嘹北。
俺哥哥才娶的偏房,新亡了正室。
撇了个幼女娇男,可又没甚的远亲近戚。
我这里仔细的寻思起:他则待卧柳眠花,怎知道迷妖着鬼。
【紫花儿序】想着他亲娘在日,见这般打骂凌辱,不由的感叹伤悲。
我一心似箭两脚如飞,走的我气喘狼藉,恨不得一步奔来城市里。
早行至哥哥门内,则听的大叫高呼。
元来又打得他女哭儿啼。
(搽旦云)如今酒又不醉,饭又不饱,我慢慢的打你这两个小弟子孩儿。
(正末云)兀的不打孩儿哩。
(唱)【小桃红】则问你赛娘、僧住为何的,他可也有甚么闲炒刺?
(云)嫂嫂开门来(搽旦云)这个是赵用的声音。
你两个且起去揩了泪眼,我买馍馍你吃。
我开了这门(见末科云)小叔叔,你怎的回来?
有甚么勾当(正末见俫儿科,云)嫂嫂,你为甚么打这孩儿?
(搽旦云)阿弥陀佛,头上有天。
我为甚么打他?
(正末云)嫂嫂,我试猜咱。
(唱)莫不是少柴无米苦央及?
(搽旦云)柴米都有,一个不肯上学,一个不肯做生活,我逗他耍来。
(正末唱)便休题伶牙俐齿相支对,想着我亲娘在日,看承似神珠宝贝。
(搽旦云)天也,我爱的是这一双儿女。
(正末唱)怎禁他佯孝顺假慈悲。
(搽旦云)你为什么回家来?
(正末云)哥哥遗剩了一纸文书,说在背阁板上。
(搽旦云)你自家取去。
(正末取科,云)有了文书,我去也。
(俫儿哭扯末科,云)叔叔,我跟将你去罢。
你去了呵,他又打我也。
(正末云)嫂嫂,看着哥哥面皮,休打孩儿。
(唱)【天净沙】我急忙忙取得文移,趱程途不敢耽迟。
怎禁他这孩儿倒疾,紧拽住咱家衣袂,则待要步步追随。
【调笑令】这孩儿,便顽痴,有十分不是伤触着你,可怜他亲娘不幸先辞世,则抛下一双的业种无知。
你也则看觑他爷这面皮,再休打的他哭哭啼啼。
(搽旦云)哎哟,小叔你放心去,我怎肯打孩儿?
(正末云)谢了嫂嫂,我去也。
(俫儿扯住未科,云)叔叔,我则是跟了你去。
(正末云)嫂嫂,你道是不曾打呵。
(唱)【秃厮儿】为甚么适才间吖天叫地,都一般汪汪的泪眼愁眉。
他和你又没甚杀爷娘的仇共隙,怎这般苦死的,怕相依,也波堪悲。
(俫儿哭科,云)叔叔,我则是跟着你去。
(正末唱)【圣药王】俺只见儿又啼,女又啼,哭的俺是铁人石意也酸嘶。
他待要来也随,去也随,恰便似蚂蝗钉了鹭鸶屯,寸步不教离。
(云)嫂嫂,你是必看哥哥面上,休打这孩儿者。
(搽旦云)有你,我便不敢打,两次三番聒气。
(做推末出门科,云)你去。
我关上这门,打这小弟子孩儿。
(正末云)这妇人推出我来,关上门。
我待去了,出不的这口恶气。
街坊邻舍听者:(词云)劝君休要求娼妓,便是丧门逢太岁。
送的他人离财散家业破,郑孔目便是傍州例。
这妇人生的通草般身躯,灯心样手脚。
闲骑蝴蝶傍花枝,被风吹在妆梳阁。
蜘蛛网内打筋斗,鹅毛船上邀朋友。
海马儿驮行,藉丝儿牵走。
有时蘸水在秤头秤,定盘星上何曾有?
这妇人搽的青处青,紫处紫,白处白,黑处黑,恰便似成精的五色花花鬼。
他生的兔儿头,老鼠嘴,打街坊,骂邻里。
则你是个腌腌臜臜泼婆娘,少不得瓦罐儿打翻在井水底。
(唱)【寨儿令】我骂你这歪刺骨,我骂你这泼东西。
你生的来兔儿头老鼠嘴,长则待吵是寻非,叫骂过日,怎做的好人妻?
【幺篇】这都是俺哥哥命运低微,带累你两个孩儿受尽禁持。
我本待好心肠苦劝你,你倒恶狠狠把咱推。
来来来,我便死也拚得和你做头敌。
【收尾】我如今一脱气直走向京都地,一句句向哥哥说知。
有一日郑孔目到来时,不道肯轻轻的素放了你。
(下)(搽旦云)好也,着赵用这村弟子孩儿,骂我这一场去了。
我如今且不打你,等我吃的酒醉饭饱了,慢慢的打你。
(俫儿哭随下)第三折(丑扮店小二上,诗云)曲律竿头悬草稕,绿杨影里拨琵琶。
高阳公子休空过,不比寻常卖酒家。
自家是店小二,在这郑州城外,开着个小酒店。
今早起来挂了酒望子,烧的镟锅儿热着,看有甚么人来?
(孔目上云)自家郑孔目,攒造文书己回。
我一路上来多听人说,我那浑家有奸夫,折倒我那一双儿女,未审虚实。
远远的是一个酒店。
这城里人家事务,他都知道。
我试问他一声:卖酒的有么?
(小二云)有。
官人要打多少酒?
(孔目云)你这厮不爽利。
张保在那里?
你叫他来。
(小二云)官人请坐,我叫他去。
张保,有人寻你哩。
(正末扮张保上,云)来也!
买卖归来汗未消,上床犹自想来朝。
为甚当家头先白,晓夜思量计万条。
小人江西人氏,姓张名保,因为兵马嚷乱,遭驱被掳,来到回回马合麻沙宣差衙里,往常时在侍长行为奴作婢。
他家里吃的是大蒜臭韭,水答饼。
秃秃茶食。
我那里吃的?
我江南吃的都是海鲜,曾有四句诗道来:(诗云)江南景致实堪夸,煎肉豆腐炒东瓜。
一领布衫二丈五,桶子头巾三尺八。
他屋里一个头领,骂我蛮子前,蛮子后。
我也有一爷二娘,三兄四弟,五子六孙。
偏是你爷生娘长,我是石头缝里进出来的?
谢俺那侍长见我生受多年,与了我一张从良文书。
本待回乡,又无盘缠,如今在这郑州城外开着一个小酒店儿,招接往来客人。
昨日有个官人买了我酒吃,不还酒钱。
我赶上扯住道:还我酒钱来。
他道你是甚么人?
我道也不是回回人,也不是达达人,也不是汉儿人。
我说与你听者,(唱)【南吕】【一枝花】我是个从良自在人,卖酒饶供过。
务生资本少,醖酿利钱多。
谢天地买卖和合,凭老实把衣食掇。
俺生活不重浊,不住的运水提浆,炊荡时烧柴拨火。
【梁州第七】也强如提关列窖,也强如斡担挑箩。
满城中酒店有三十座,他将那醉仙高挂,酒器张罗。
我则是茅庵草舍,瓦瓮瓷钵。
老实酒不比其他,论清闲压尽鸣珂。
又无那胖高丽去往来迎,又无那小扒头浓妆艳里,又无那大行首妙舞清歌。
也不是我奖誉,太过,这黄汤强如醇醪糯,则为我酾酒浆水刺破,面米相停无添和,那说起玉液金波。
(做见科)(孔目云)张保,你在那里来?
这早晚才来?
你打二百钱的酒来。
(正末云)打二百钱的酒,筛的热着,孔目自己吃。
(孔目云)酒且慢慢的吃,你这里有甚么新事?
(正末云)有新事,一贯钞买一个大烧饼,别的我不知道。
(孔目云)不是这个。
这里有个郑孔目,娶了一个小妇,折倒他前家一双儿女。
(正末云)官人这个我知道,你听我说,(唱)【贺新郎】前家儿招了个后尧婆,小媳妇近日成亲,大浑家新来亡过。
题名儿骂了孜孜的唾,骂那无正事颓唆,则待折损杀业种活撮。
(孔目云)那妇人折倒他一双儿女,他那街坊可骂郑孔目么。
(正末唱)这厮掌刑法做令史,觅钱来养娇娥,送的他人离财散家缘破。
那贱人也不是鲁义姑,这厮也不足汉萧何。
(孔目云)我听的说:那小妇人不与他两个孩儿饭吃,那两个孩儿只在长街上讨吃。
有这话么?
(正末唱)【红芍药】道偷了米面把瓮封合,掬的些冷饭儿,又被尧婆擘手把碗来夺。
孩儿每雨泪如梭,黄甘甘面皮如蜡埚。
前街后巷叫化些波,那孩儿灵便口喽啰,且是会打悲阿。
【菩萨梁州】汤水儿或少或多,干粮儿一个两个,米面儿一撮半撮,舍贫的姐姐哥哥。
他娘在谁敢把气儿呵?
糖堆里养的偌来大,如今风雪街忍着十分饿。
他不爱惜倒折挫,常言道:灰不如火热。
多敢怕我信口开合。
(孔目云)张保,听的人说:那尧婆有奸夫,作践了郑孔目的家私。
你可常去他家送酒,这等勾当,却是有也无?
(正末云)当日那尧婆来问张保买酒。
张保送去,进入后门。
我张保在那里等出家火。
那尧婆教那两个孩儿烧着火,那婆娘和了面,可做那水答饼。
煎一个,吃一个。
那两个孩儿在灶前烧着火,看着那婆娘吃,孩儿便道:奶奶,肚里饿了。
那婆娘将一把刀子去盘子上一划,把一个水答饼划做两块,一个孩儿与了半个。
那孩儿欢喜,接在手里,番采番去,吊在地下。
那婆娘说两个争嘴。
官人,他只是怕热。
(唱)【骂玉郎】把孩儿风流罪犯寻些个,吊着脚腕又不敢将脚尖那。
当日纷纷雪片席来大,衣服向身上剥,井水向阶下泼,肐膝儿精砖上过。
【感皇恩】他将那门户关合。
怎生结磨?
颤钦钦跪在阶基,可丕丕心惊惧,扑簌簌泪滂沱。
当日个天时凛冽,怎能勾身上温和?
孩儿每缩着脖项,拄着下颏,耸着肩窝。
【采茶歌】僧住将手心儿搓,赛娘把指尖儿呵,冻的他战笃速打颏歌。
他可也性子利害母阎罗,(孔目云)他可唤做甚么。
(正末唱)则他是上厅行首唤做烧鹅。
(孔目云)敢是萧娥?
(正末云)哦,是萧娥。
(孔目云)张保,那郑孔目的孩儿,也常到你这里来么?
(正末云)他早晚便来也。
(孔目云)等他来时,你引来见我。
(俫儿上,云)我是郑孔目的孩儿,沿门叫化了,回张保店里去。
(做见末科)(正末云)两个孩儿,这里有个官人,你见他去。
(俫儿见孔目科)(哭云)兀的不是俺爹爹?
(孔目云)兀的不是我两个孩儿?
则被你痛杀我也。
(正末唱)【哭皇天】我与你打闹处先赸过,拿笠儿忙盖合。
心惊的我面没罗。
(孔目云)张保(正末云)你是张保?
(孔目云)我唤你哩。
(正末云)我唤你哩。
(孔目云)你看这厮波,你如何这等答应我?
(正末唱)小人几曾离了镟锅。
我是王留一般弟兄两个,(带云)官人也,(唱)你莫不是眼摩挲,错认了你这亲眷,你却是姓甚么?
(孔目云)张保,我便是郑孔目。
(正末唱)【乌夜啼】谢天地小人刚道的这淫邪货,并不曾道甚孔目哥哥。
(孔目云)你也骂的我勾了。
你说他有奸夫,是那一个(正末唱)要奸夫略数与你三十个,尽都是把手为活,对酒当歌。
郑州浪汉委实多。
(云)那奸夫姓高,(孔目云)高甚么?
(正末唱)高