第一折(冲末徐懋功领卒子上,云)少年锦带挂吴钩,铁马西风塞草秋。
全凭匣中三尺剑,坐中往往觅封侯。
老夫姓徐,双名世勣,祖居曹州离狐县人也。
自立大唐以来,颇有章句,以功名而取富贵。
今谢圣人可怜,加某为英公军师之职。
今有海东一十六国,与俺大唐年年进贡,岁岁来臣。
闻知高丽国不顺俺大唐,新收一员上将,姓盖名苏文,官封大将摩利支,领十万雄兵,在鸭绿江白额坡前,将各处进贡,都邀截了。
又下将战书来。
单搦掩大唐名将,与他交锋。
夜来圣人作一梦,梦见与摩利支交战,忽然见一白袍小将,跨骑白马,手持天画杆戟,一阵杀退摩利支。
天子问白袍小将那里人氏,姓甚名谁,白袍小将言曰:我家住在虹霓三刀。
天子洒然惊觉,可是南柯一梦。
圣人着老夫圆此一梦。
老夫想来,这虹霓者是绛也,三刀者是州也。
这个应梦将军,必然出在绛州龙门镇。
奉圣人的命,就出黄榜,招擢勇好汉。
着张士贵先去绛州龙门镇,招擢义军去了,许多时不见回还。
今亲身直至绛州,催趱义军,走一遭去。
张士贵休避辛勤,出黄榜晓谕多人。
普天下招擢好汉,必然有应梦将军。
(下)(孛老儿同卜儿、旦儿上)(孛老儿云)急急光阴似水流,等闲白了少年头。
月过十五光明少,人到中年万事休。
老汉绛州龙门镇大黄庄人氏,姓薛,是薛大伯。
嫡亲的四口儿家属,婆婆王氏,媳妇是柳迎春。
孩儿薛驴哥,不肯做庄农的生活,每日家则是刺枪弄棒,舞剑轮叉。
我说起来,他母亲护在头里。
薛驴哥那里去了也?
(旦儿云)薛驴哥不知那里去了也。
(孛老儿云)媳妇儿,不问那里,寻将薛驴哥来。
(卜儿云)媳妇儿,依着你公公,不问那里寻将他来。
(旦儿云)理会的。
下次小的每,前街后巷,不问那里,寻将薛驴哥来,说他父亲寻他哩。
(正末上,云)自家绛州龙门镇大黄庄人氏,姓薛,名仁贵,嫡亲的四口儿家属,一双父母年高。
我自小学成十八般武艺,无有不拈,无有不会。
俺父亲、母亲,每日则着我使牛耕种。
薛仁贵也,几时是我那发达的时节也呵!
(唱)【仙吕】【点绛唇】万里青霄,四方明照,行仁道。
俺父亲他则着我耕种锄刨,似恁的几时上凌烟阁?
【混江龙】我如今五陵年少,不能够夺旗扯鼓显英豪,恰便似天边老雁,更和那云外孤鹤。
我不能够边塞上统军居帅府,丹墀内束带立于朝,我干受了半生苦志,十载劬劳。
姜太公渭河边垂钓,伍员在丹阳县吹箫。
待进来眼前有八荒荆棘,待退来脑后有万丈波涛。
我如今修不成活计,垒不就窝巢。
每日家苦淹淹守定这座大黄庄,空着我便眼巴巴盼不到长安道。
我不能够奋青云雕鹗,我倒不如那傲夏日鹪鹩!
(云)薛仁贵也,几时是你那发达的时节也呵!
(唱)【油葫芦】空着我每夜思量计万条,闲遥遥的何日了?
看别人卧重裀食列鼎喜任消,一会家我运不行似吃着迷魂药,一会家我志不成似吃着无心草。
圣人道:贫不忧,富不骄。
我这里怨天公安排得我便无着落,困蛰龙久隐在草团瓢。
【天下乐】几时能够宫殿风微燕雀高?
我这里便量也波度,不由我心内焦,则我那上天梯若还寻觅着。
龙能够致雨风,虎能够奋牙爪,将我这严生志须应了。
(见旦儿科,云)大嫂做甚么?
父亲寻我来不曾?
(旦儿云)薛驴哥,你在那里来?
父亲、母亲寻你哩,你过去见父亲去。
(正末云)我见父亲去。
(做见孛老儿科)(孛老儿云)薛驴哥,你来了也!
(正末云)父亲、母亲,您孩儿来了也。
(孛老儿云)你那里去来?
(正末云)我使牛去来。
(孛老儿云)你看他着言语支对我。
你使牛去来,耕了多少田地?
(正末云)我耕了二亩田地。
(孛老儿云)好也,你去了一日,则耕了二亩田地。
媳妇儿,将棒子来,我打这厮!
(正末唱)【那吒令】我这里见父亲,烦烦恼恼;
(卜儿云)老的,休打孩儿,且饶过这一遭者。
(正末唱)母亲那里劝着,俺父亲他忄敝忄敝噪噪;
(旦儿云)哎约!
这个父亲,今日也说打,明日也说打,不付能寻将来,父亲可又不打他。
(正末云)噤声!
(唱)他那里嘴不剌的,他也聒聒噪噪!
(孛老儿云)我说着他,他倒寻媳妇儿的不是。
孩儿也,你也似不的那闵子贤,曾参孝。
(正末唱)我似不的那闵子般贤,我学不的曾参般孝,和你一个鼓瞍把我闲瞧。
(孛老儿云)黄桑棍拷折你腰!
近不的你,我告到宫中,着你坐下牢底来!
(正末唱)【鹊踏枝】动不动黄桑棒拷折腰,是不是坐囚牢。
我可甚恭俭温良,你可甚善与人交?
(孛老儿云)你不做庄农生活,每日则是刺枪弄棒,你怎么能够长进?
(正末唱)有一日长全我这六梢,(孛老儿云)你可待往那里去?
(正末唱)我可敢飞腾过万里青霄。
(孛老儿云)俺庄农人家,欲要富,土里做;
欲要牢,土里刨。
你说你会武艺,你就在这草堂上敷演一遍,我试看者。
(正末云)我在这草堂上敷演一遍,父亲、母亲,你试看者。
(唱)【寄生草】我若是临军阵,恶战讨。
遮莫他扑碌碌队伍在这杀场上闹,乱纷纷土雨在空中落,慢腾腾杀气头直上罩。
遮莫便骨刺刺杂彩绣旗摇,遮莫便扑冬冬画鼓征鼙噪!
(孛老儿云)孩儿也,俺则做庄农的好也。
(正末云)父亲,如今绛州龙门镇,贴起黄榜,招安义勇好汉。
您孩儿要投义军去,不知父亲、母亲意下如何?
(孛老儿云)孩儿也,想着俺两口儿,眼睛一对,臂膊一双,则看着你哩。
你去了呵,可着谁人养活俺也?
好也不要你去,歹也不要你去。
(卜儿云)老的也,俺两口儿偌大年纪也,则看着孩儿一个,休着孩儿去。
(正末唱)【后庭花】休将你这歹孩儿留恋着,枉把我这功名来耽误了。
(孛老儿云)你这一去,凭着你甚么武艺那?
(正末唱)凭着我这四海五湖量,(孛老见云)孩儿也,则做庄农罢。
(正末唱)我怎肯深村里穷到老?
(孛老儿云)两阵之间,你怎生与他拒敌?
(正末唱)你看我便显英豪,听您这歹孩儿言道,马头前若撞着,仗英雄显荣耀!
(卜儿云)孩儿也,便好道父母在堂,不可远游也。
(正末唱)见母亲留恋着,老家尊心内焦。
(孛老儿云)好共歹不要你去。
(正末云)父亲,您孩儿若不去呵,(唱)【青哥儿】休阿!
枉惹的乡人、乡人耻笑,(云)父亲,您孩儿尽忠,不能尽孝也。
(唱)我报不的哀哀父母劬劳,(孛老儿云)孩儿也,你伴着那沙三、伴哥、王留,饮酒耍子,可不好?
(正末唱)我可甚么人伴贤良智转高。
(孛老儿云)你听的谁说来?
(正末唱)则听的绛州人道,黄榜上名标。
我将这义军来投了,骨刺刺摆开旗号。
二马相交,王吉玎的箭对了飞刀。
轻舒猿猱,磕答的扌昝住征袍,滴溜扑摔下鞍鞒,将背唐朝高丽一只手扌昝住头梢,把那厮扌蚩扌蚩的拖来到。
(孛老儿云)孩儿也,便好道心去意难留,留下结冤仇。
去则去,得官不得官,你则早些儿回来,休着老汉忧心也。
(正末云)则今日好日辰,辞别了父亲、母亲,便索长行也。
(卜儿云)孩儿也,你这一去,得官不得官,则要你早些儿回来,休着我忧心也。
(正末云)大嫂,你在家中,好生看觑一双父母。
我若为了官呵,你便是夫人县君也。
(旦儿云)住、住、住!
薛仁贵,父亲在上,依着妾身说呵,可以待时守分,耕种为活,堪可度日,侍奉一双父母,不强似名利奔波?
你坚心要去,我未知你的主意如何也?
(正末唱)【尾声】我则要身到凤凰池,有心待标写在凌烟阁。
与敌兵相持战讨,下寨安营边塞遥。
我胸中虎略龙韬,看杀气阵云高,荡征尘土雨潇潇,则我这马到处贼兵都退了。
(孛老儿云)你这一去,凭着你些什么手策也?
(正末唱)倚仗我拨天关手爪,凭着我这撼乾坤勇跃,舍着我这一腔鲜血立唐朝!
(下)(孛老儿云)孩儿去了也。
这一去,他必然为官也。
老汉无甚事,回我那家中去也。
眼观旌捷旗,耳听好消息。
(同下)第二折(净扮张士贵领卒子上,云)自小从来为军健,四大神州都走遍。
当日个将军和我奈相持,不曾打话就征战。
我使的是方天画杆戟,那厮使的是双刀剑。
两个不曾交过马,把我左臂厢砍了一大片。
着我慌忙下的马,荷包里取出针和线。
我使双线缝个住,上的马去又征战。
那厮使的是大杆刀,我使的是雀画弓带过雕翎箭。
两个不曾交过马,把我右臂厢砍了一大片。
被我慌忙下的马,荷包里取出针和线。
着我双线缝个住,上的马去又征战。
那厮使的是簸箕大小开山斧,我可轮的是双刃剑。
我两个不曾交过马,把我连人带马劈两半。
着我慌忙跳下马,我荷包里又取出针和线。
着我双线缝个住,上的马去又征战。
那里战到数个合,把我浑身上下都缝遍。
那个将军不喝彩,那个把我不谈羡。
说我厮杀全不济,嗨!
道我使的一把儿好针线。
某乃张士贵是也。
海外有一十六国,惟待平奠高丽国。
高丽国他不强,手下新收一员上将,姓盖名苏文,官封大将摩利支,脊背上有五口飞刀,三口得用,百步之外,能取上将之首级。
统领数万人马,在于鸭绿江白额坡前安营下寨,将天下各处的进贡,尽皆邀截了。
又下将战书来,单搦俺大唐名将出马,与他拒敌。
某奉圣人的命,着某与军师徐懋功,在这绛州龙门镇贴起黄榜,招安义军好汉。
今日三日光景也,并无那投军的好汉。
小校门首觑者,但有军情事,报复我知道。
(卒子云)理会的。
挂起黄榜,看有甚么人来。
(正末上,云)自家薛仁贵的便是。
自从离了家中,来到这绛州也。
你看那做买做卖的,是好热闹的城池也呵!
薛仁贵,几时是你那发达的时节也呵?
(唱)【正宫】【端正好】看别人云滚滚省台登,看别人云滚滚省台登,几时能够闹穰穰公侯做。
则他那谒朱门缘木求鱼,则这书中自有他这黄金屋,将我久困在红尘路。
【滚绣球】每日家听钟声山寺里斋,赶宿头古庙里居,有那等财主每,听笙簧则在那画堂深处,如今那有学的酩子里韫椟藏诸。
我看了这今世图,这时务,杠了我交语,赤紧的满眼卫不辨贤愚。
存的我这胸中三卷黄公略,我愁甚么架上三封天子书,恰便似饿虎当途。
(云)兀那里一簇人闹,敢是那黄榜?
我分开这人丛,揭了这黄榜者。
小校报复去,道有一庄农,在于门首。
(卒子云)甚么人揭了黄榜?
你则在这里,我报复去。
(报科,云)喏,报的元帅得知,有一庄家农夫,揭了黄榜也。
(张士贵云)庄家他不去使牛去,来我这里有甚么勾当?
着他过来。
(卒子云)着过去。
(正末见科,云)喏,大人,小人黄榜在身,不能施礼。
(张士贵云)这厮倒一条好汉。
前头看着,恰似望后仰着;
后头看着,恰似望前合着。
好汉,狗背驴腰的,哦,是虎背熊腰。
两条臂膊,恰似栏杆;
两个拳头,恰似石鼓;
两条腿恰似井桩;
一个肚皮,恰似簸箕;
脑袋恰似栲栳,脖子恰似一条麻线。
兀那厮,你那里乡贯?
姓甚名谁?
对我说一遍,我试听者。
(正末云)听小人慢慢的说一遍者。
(唱)【快活三】小人在龙门镇是我祖居,(张士贵云)你可在那里居住?
(正末唱)大黄庄有我的家属。
(张士贵云)你从小里习学甚么武艺来?
(正末唱)自小里习文演武用工夫。
(张士贵云)你可来俺这元帅府做什么?
(正末唱)特地来夺富贵争名目。
(张士贵云)你开的弓,蹬的弩么?
(正末唱)【朝天子】遮莫待开弓也那蹬弩,(张士贵云)你敢扬威耀武么?
(正末唱)扬威也那耀武。
(张士贵云)你敢阵面上相持去么?
(正末唱)我情愿阵面上相持去,(张士贵云)我就用你在我军阵中,做个小卒,你意下如何?
(正末唱)但能够军阵里做一个小卒,(张士贵云)我着你合后当先,你敢去么?
(正末唱)遮莫便合后等当先去,(张士贵云)兀那厮,你是军健汉,逢山开路,遇水叠桥,你敢去么?
(正末唱)遮莫待遇水叠桥,逢山开路,(张士贵云)你敢施威、敢射虎么?
(正末唱)我可便敢施威、敢射虎。
(张士贵云)就用了这厮。
(正末唱)大人若是用度、用度了这勇夫,我马到处写满了您那功劳簿。
(张士贵云)这厮说大言。
你马到处写满了功劳簿,瞒不过众人。
我做了三十年总管,那功劳薄上,怕有我一个字儿?
兀那厮,你不知道,说那摩利支,身凛凛,貌堂堂,恰便似烟薰的子路,墨洒就的金刚。
横里一丈,竖里一丈,剔留秃鲁,不知甚么模样。
看了你这么黄甘甘,骨岩岩,一掿两头无剩,则怕你近不过那摩利支。
他也小觑你也。
(正末唱)【四边静】摩利支将咱欺负,阵面上不剌剌的马到处。
他飞刀起难遮护,我箭发似流星般去。
若见那个匹夫,轻舒我这虎躯。
(云)到来日三枝箭,对了他那三口飞刀。
不刺刺甲马当先,揪住袍,扌昝住带,滴溜扑摔在尘埃。
(唱)我格支支撧折了那厮腰脊骨!
(张士贵云)这厮说大话,格支支撧折他腰脊骨。
你长把摩利支腰脊骨撧折了便好.你厮杀的眼花了,你把我揉采住,撧折了我的腰脊骨,可怎么了?
兀那厮,你说了这半日,你可姓甚么?
(正末云)小人姓薛。
(张士贵云)薛甚么?
(正末云)名仁贵。
(张士贵云)这厮无礼也。
可不道入城问税,入衙问讳?
我是总管张士贵,你是薛仁贵。
你又贵,我又贵,这贱的着谁卖?
这厮误犯大官讳字。
(正末云)大人,与小人改个名字。
(张士贵云)这厮也说的是。
我替你改薛写谢薛。
(卒子云)百忙里切宇。
(张士贵云)改做楔子儿。
(卒子云)不好。
(张士贵云)不好?
改做雪里梅。
(卒子云)不好。
(张士贵云)看了你这等个模样,好、好、好,就唤做穷雪里。
(正末云)谢了大人。
(张士贵云)兀那厮,十八般武艺,甚么打头?
(正末云)弓箭打头。
(张士贵云)你拽的硬弓么?
(正末云)拽的硬弓。
(张士贵云)拿一石米的弓来与他拽。
(卒子云)理会的。
一石米的硬弓。
(张士贵云)你拽。
(正末云)这弓软,不中使。
(张士贵云)再换那五石米的弓来与他拽。
(卒子云)五石米的硬弓在此。
(张士贵云)与他拽。
(正末云)这弓又软,不中使。
(张士贵云)讨那两石米气力的弓来与他拽。
(卒子云)两石米的弓在此。
(张士贵云)与他拽。
(正末云)这弓软,不中使。
(张士贵云)拿那镇库铜胎铁靶宝雕弓来着他拽。
(卒子云)那里取去?
(张士贵云)东库里寻去。
(卒子云)东库里无有。
(张士贵云)西库旦寻去。
(卒子云)西库里无有。
(张士贵云)去家里讨。
(卒子云)家里无有。
说元帅随身带着哩。
(张士贵云)说我随身带出来了,可在那里?
等我想。
哦,我想起来了,原来可在我这头库里。
着他拽。
(正末云)大人,这个便是那镇库铜胎铁靶宝雕弓?
大人要几个满?
(张士贵云)这厮说大口。
这一张弓,是日南交趾国进将来的。
圣人赐与了我,着我拿到家中,绑在梁上,我浑家大小八十口人,打着千斤望下坠,也不曾坠的这弓开一些儿。
你说道你拽三个满。
休说道是三个满,你则拽的开一些儿,我也就用了你。
(正末云)一个满,两个满,三个满。
呀!
拽折了这张弓也。
(张士贵云)好汉!
好汉!
两轮日月,六合乾坤,也不曾见这么好汉,把这席篾儿拽做两截。
你常在这里,拽折了弓,也罢了。
上阵处拿将来的弓,你都拽折了,不误了我大事?
这厮做的个损弓折箭,这厮气力大。
小校,推出辕门外,杀坏了者!
(正末云)着谁人救我也呵。
(徐懋功上,云)老夫徐懋功是也。
今因张士贵,在这绛州招安义军,许多时也,着老夫催趱义军去。
我来到帅府门首也。
一簇人围着一个庄家后生。
兀那小的,你得何罪犯,帅要杀坏你?
若说的是呵,我与你做主。
(正末唱)【齐天乐】当街里马头来拦住,听小人从头细说当初。
(徐懋功云)你那里人氏?
姓甚名谁?
(正末唱)小人是农夫,大黄庄有我的家属。
来时节欢娱,到的这龙门镇揭黄榜过去。
正犯着大人名讳,他道是不用俺这村夫。
磕答的弓拽折,急恼的元帅怒,他道我该斩该徒。
(徐懋功云)既然这等,正是英雄好汉,元帅怎生道要杀坏了你那?
(正末唱)【红衫儿】军兵牢拿住,绑在长街去,好教我气长吁,气长吁,仰面嚎啕哭。
大人也,薛仁贵委实的衔冤负屈。
(徐懋功云)刀斧手且留人者。
我见元帅,自有个主意。
令人报复去,道有军师下马也。
(卒子云)喏。
军师下马也。
(张士贵云)道有请。
(卒子云)有请。
(见科)(张士贵云)军师鞍马上劳神也。
(徐懋功云)元帅,招义军不易也。
(张士贵云)请坐,看茶来吃。
(徐懋功云)元帅招了多少英雄好汉?
(张士贵云)军师,自你去后三日,并无一个蝇蠓狗蚤,来投义军的。
(徐懋功云)你道不曾有一个,小校,着那庄家后生过来。
(正末见科,云)喏。
(徐懋功云)元帅,你道无一个,这小的得何罪犯,你要杀坏了他?
(张士贵云)军师,说起他的罪过来,大似狗蚤。
他走将来,看着我也不施礼,他说马到处写满功劳簿。
瞒不过你,我做了三十年总管,功劳簿上,怕有我一个字儿?
这个也罢了。
他又要撧折了摩利支的腰脊骨。
老子,他常把摩利支腰脊骨撧折了,便好;
杀的他眼花了,把我拿住,撧折腰脊骨,我残疾一世儿。
这个也罢。
我说你拽的弓么?
拿将来的弓嫌软,与他那镇库铜胎铁靶宝雕弓,着他拽。
你说这厮无礼么,他把一根席篾儿,撧做两断。
则为他损弓折箭,气力忒大,因此上拿出去杀坏了。
(徐懋功云)这个正是好汉。
元帅,未曾与摩利支交锋,先杀一个军士,做的个于军不利。
老夫不敢自专,乞元帅尊鉴不错。
(卒子慌报云)喏,摩利支索战。
(徐懋功云)元帅,摩利支索战,他若敢跟的元帅破摩利支去,赢了将功折过,输了二罪俱罚。
元帅意下如何也?
(张士贵云)既是这等,看着军师面皮,饶了那厮者!
(徐懋功云)兀那薛仁贵,你敢跟的元帅,破摩利支去么?
(正末云)我敢去,我敢去。
(徐懋功云)你用甚么衣甲头盔,枪刀器械?
(正末云)我用白袍白甲素银盔,丈二方天画杆戟,跨下骑一匹白马,要一张硬弓,我自有七枝连珠箭。
(徐懋功云)元来正是天子应梦的将军。
说与军正司,便关与他衣甲头盔、枪刀器械。
薛仁贵,你小心在意者。
你若得了胜,自有加官赐赏。
(张士贵云)便领与他衣甲,跟将我厮杀去。
(正末云)大人放心也。
(唱)【尾声】愿吾皇慑夷狄,降边国,千千年九五飞龙齐天福。
愿吾皇永坐着宗庙旧,家邦老,万万载百二山河壮帝居。
到来日看排兵,列士卒;
荡征尘,腾土雨,旱路上亡,水面上浮;
成不的功,变不的虎。
我直杀的他呐不的喊,摇不的旗,放心也,我着他便擂不的鼓!
(下)(张士贵云)军师,你紧守营寨,我与摩利支交战,走一遭去。
大小三军,听吾将令。
三通鼓罢,拔寨起营。
到来日忙擂破鼓,急筛歪锣,聚豆腐军一万,奶奶军八千,人人英雄,吃饭处拚命当前;
个个猥慵,都在帐房里打盹。
俺这里大旗头,小旗头,偏能吃饭;
放下箸,撇下碗,肚里又饥;
张瘸子,李瘸子,忙轮粗拐;
常秃厮,王秃厮,头似盐梅;
宋长官,刘长官,偷人家猫狗;
小贾儿,小魏儿,抢人家肥鸡。
到晚夕下寨安营,到来日看俺相持。
俺见他来,唬的俺一齐落马,唬的俺丢了箭,撇了甲,掉了头盔。
他那里雄赳赳,气昂昂,个个都是好汉。
我领着些无鼻子,少耳朵,驼着腰,瘸着腿,都是些鹰嘴刺梨。
(卒子随下)(徐懋功云)元帅领白袍小将,与摩利支相持厮杀去了。
老夫不敢久停久住,回圣人话,走一遭去。
奉命亲差岂自由,兴师遣将统戈矛。